گفت‌وگو با دکتر محمود خدادوست معاون طب سنتی وزیر بهداشت؛ به بهانه انتشار گسترده اظهارنظرهای عجیب و غریب یک متخصص طب سنتی
مهدیه آقازمانی
«قدیم‌ها این همه قرص و شربت نبود، همه هم صحیح و سالم بودند... اصلا چرا باید شیر پاستوریزه بخوریم؟ شیرهای سنتی خیلی سالم‌تر و مقوی‌ترند، تازه طبیعی هم هستند... به جای آنکه قرص آهن بخوری که مواد شیمیایی داره و معده را خراب می‌کنه، یه ملاقه آهنی توی قابلمه غذایت بذار... این نمک‌های تصفیه‌شده را نخورید، اینها سرطان‌زاست، نمک طبیعی دریا بخورید که کلسیم و پتاسیم داره و...»
آنچه خواندید، اگرچه به توصیه‌های پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها شباهت دارد، اما جزو توصیه‌ها و هشدارهایی است که این روزها در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود و اغلب‌شان نیز از فردی نقل قول می‌شوند که گفته می‌شود متخصص طب سنتی است! این در حالی است که تقریبا تمام کارشناسان، این اظهارنظرها را غیرعلمی و بی‌پایه می‌دانند و حتی اغلب متخصصان طب سنتی نیز با این حرف‌ها مخالفند. این موضوع را بهانه‌ای کردیم تا در «طب سنتی» این هفته درباره حال و روز طب سنتی در ایران با دکتر محمود خدادوست، معاون طب سنتی وزیر بهداشت گفت‌وگو کنیم. در ادامه نیز می‌توانید در همین صفحه یادداشت‌های دکتر زهرا عبدالهی،
رئیس دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت و دکتر آراسب دباغ‌مقدم، نایب‌‌رئیس کمیته تخصصی بهداشت مواد غذایی سازمان نظام دامپزشکی کشور را درباره برخی از این اظهارنظرها که این روزها شکل شایعه به خود گرفته‌اند، بخوانید و از حقیقت ماجرا مطلع شوید.
**>
سلامت: چه تعداد متخصص طب سنتی در دانشگاه‌های علوم‌پزشکی تربیت می‌شوند؟
در حال حاضر 7 دانشکده طب سنتی در کل کشور وجود دارد و در 10 دانشگاه علوم‌پزشکی نیز رشته طب سنتی تدریس می‌شود و فارغ‌التحصیلان بعد از گذراندن دوره پزشکی عمومی، تخصص طب سنتی می‌گیرند. در مجموع 17 دانشگاه علوم‌پزشکی کشور تخصص طب سنتی می‌دهند و حداقل یک سلامتکده طب سنتی در دانشگاه‌های علوم‌پزشکی وجود دارد که پزشکان متخصص این طب در آن به مردم خدمت می‌کنند. فارغ‌التحصیلان این دانشگاه‌ها بیش از سالی 100 تا 120 نفر نیستند.
سلامت: اما این تعداد فارغ‌التحصیل و تعداد 17 سلامتکده نیاز کشور به متخصصان طب سنتی را تامین نمی‌کند و روز به روز به تعداد افرادی که با ادعای متخصص طب سنتی، سلامت مردم را به خطر می‌اندازند، بیشتر می‌شود.
کاملا درست است. براساس برآوردهای ما 10 هزار متخصص طب سنتی بدون مجوز رسمی از وزارت بهداشت در حال فعالیت هستند که آموزش‌های متفرقه دیده‌اند و هیچ نظارتی بر عملکرد آنها وجود ندارد، در حالی که فقط 62 فارغ‌التحصیل در این سلامتکده‌ها فعالیت دارند. برای رفع این مشکل پیش‌نویس آیین‌نامه‌ای را تهیه کردیم و یک کارگروه تشکیل دادیم که تمام دانشگاه‌ها در آن نماینده دارند و عضو آن هستند. در این آیین‌نامه ساماندهی متخصصان طب سنتی، شرایط کارشان و محدوده فعالیتشان مشخص می‌شود و از این طریق نظارت بر فعالیت آنها بهتر انجام می‌گیرد. پیشنهاد ما این بود که این 10 هزار نفر در یک آزمون شرکت کنند و اگر کف نمره را آوردند، دانشگاه‌های علوم‌پزشکی در یک محدوده مشخص به آنها مجوز فعالیت بدهند تا مردم آنها را بشناسند و به افرادی مراجعه کنند که صلاحیت این کار را دارند. در حقیقت این افراد شناسنامه‌دار می‌شوند و معاون درمان دانشگاه‌ها بر عملکرد آنها نظارت دارد.
سلامت: آیا تاکنون با افرادی که با نام طب سنتی، تجویزهای غلط و غیرعلمی برای مردم کرده‌اند و سلامت آنها را به خطر انداخته‌اند، برخوردی داشته‌اید؟
اول باید مشخص شود که برخورد سلبی نتیجه می‌دهد یا برخورد ایجابی. طبق قانون، عطاری‌ها مجاز به فروش داروهای ترکیبی گیاهی نیستند ولی آیا این قانون اجرا می‌شود یا برخورد سودی داشته؟ ما به جای برخورد سلبی، برخورد ایجابی را انتخاب کردیم به گونه‌ای که بخش دانشگاهی را توسعه می‌دهیم تا تعداد سلامتکده‌ها را بیشتر کنیم. از آن طرف بخش خصوصی را تشویق می‌کنیم تا سلامتکده تاسیس کنند. مثلا در هفته سلامت یک نمونه از این مراکز که بخش خصوصی در آن سرمایه‌گذاری‌کرده بود، افتتاح شد که هم مشاوره طب سنتی در آنجا داده می‌شود، هم بیماران ویزیت می‌شوند و هم داروهای مورد نیاز در اختیار مردم قرار می‌گیرد.
سلامت: الان اگر فردی می‌خواهد به متخصص طب سنتی مراجعه کند، از کجا بفهمد که مورد تایید وزارت بهداشت است؟
متخصصان طب سنتی مورد تایید ما مطب ندارند و مردم می‌توانند از طریق دانشگاه‌های علوم‌پزشکی در سلامتکده‌ها به متخصصان طب سنتی مراجعه کنند. باید به این نکته مهم نیز توجه کنیم که ما به اندازه درخواست مردم، مراکز مجاز به اندازه کافی (طی 3 دهه گذشته) ایجاد نکرده‌ایم.اما در حال حاضر سیاست ما این است که این مراکز را هم در بخش خصوصی و هم دانشگاهی توسعه دهیم.
سلامت: در تهران چند مرکز مجاز طب سنتی وجود دارد؟
یک مرکز را که بخش خصوصی راه‌اندازی کرده و 2 درخواست دیگر نیز برای دریافت مجوز داریم که تحت‌نظر دانشگاه‌های علوم‌پزشکی هستند. 4 سلامتکده و 4 درمانگاه طب سنتی در کنار درمانگاه‌های طب رایج داریم که داروخانه هم دارند؛ در کنار بیمارستان طالقانی، در کنار بیمارستان امام خمینی، خیابان لاله‌زار و بیمارستان شهدا.
